Ingewikkeld (December 2009, geschreven op mijn toenmalige Blog Uiter-Aart)
“Een mummie, die is pas ingewikkeld!” grapten we. En je zag het voor je. Een stelletje Egyptenaren die druk bezig zijn met doeken om een lijk te wikkelen. Of die een lang lint uitleggen op de grond en daarover een lijk voorrollen die als een sneeuwbal in de verse sneeuw alsmaar dikker wordt. Ik zie ze lachen: “zou onze koninklijke hoogheid die we mummificeren niet wat duizelig worden?”
Een mummie mocht dan ingewikkeld zijn, maar verder viel het allemaal wel mee. Verder bleek er steeds minder ingewikkeld. De maan was bereikbaar, er blijkt nu zelfs water te zijn. En hoe de aarde ontstaan is, weten we sinds Darwin ook allemaal precies. Nee, met het ingewikkeld zijn viel het steeds meer mee. Steeds meer kwamen we te weten.
En dat is natuurlijk ook zo. Waar vroeger de wereldwijde kennis verdubbelde in ongeveer 50 jaar, verdubbelt de kennis zich nu binnen twee jaar. Er wordt steeds meer begrijpelijk. Nog even en we snappen alles. Maar het opmerkelijke is dat tegelijkertijd het omgekeerde gebeurt. Juist omdat de wetenschap zo ontzettend snel gaat en de kennis zich verdubbeld per twee jaar, is het overzicht zoek. Wetenschappers weten steeds meer van een steeds kleiner stukje van de werkelijkheid. Maar wie heeft nog overzicht? Juist door die enorm toegenomen kennis blijkt de waarheid toch steeds ingewikkelder te zijn.
Neem nu het artikel dat ik vanmorgen las over de Kopenhagen-conferentie. Ze gaat proberen om wereldwijde afspraken te maken om de CO2 uitstoot terug te dringen. Want de aarde warmt op en dat moet een halt toegeroepen worden. Ik vind het een nobel streven. De expansie van het verschijnsel mens is gigantisch, dat mag best een stapje minder. Maar in Trouw lees ik dat de wetenschappers hoogst verdeeld zijn. Vanaf 1998 is de temperatuur niet toegenomen, maar gedaald. Er lijkt geen enkele koppeling tussen groei van CO2 uitstoot en temperatuurstijging te zijn, zo zegt een derde van de wetenschappers. Heftig probeert een tweede derde van de wetenschappers te beweren dat dit wel zo is en een derde derde weet het gewoonweg niet.
En ik? Ik lees de krant. Ik weet niet wat ik er van denken moet. Als zelfs wetenschappers het niet weten, wie ben ik dan om te weten hoe het zit? De feiten zijn ingewikkeld. Eén van de drie derden zal gelijk hebben, maar welke? En hoe moet daar in Kopenhagen mee om worden gegaan? Het mopje dat alleen een mummie ingewikkeld is, blijkt niet te kloppen. Onze enorme hoeveelheid kennis is blijkbaar niet te integreren. Als Bijbelwetenschapper waartoe ik ben opgeleid, herken ik dat van de Bijbel. Die 76 boeken die wij Bijbel noemen zijn ook niet zomaar op één noemer te brengen, maar wemelen van verschillende beelden en voorstellingen over God, over leven na de dood en over nog veel meer. Om dan nog maar te zwijgen over al die deskundigen die over zo’n klein fragment alles weten. Wie heeft er nog een helicopterview? Nee, geef mij maar een mummie. En een stelletje fysici die me de chemische processen uitlegt. Want die mummie gaat wel, maar de rest van de werkelijkheid, díe is pas ingewikkeld.
Ave.