Preek na de moordpartijen in Parijs op de makers van Charlie Hebdo.
11 januari 2015 in verpleeghuis Bloemkamp in Bolsward.
Gemeente van onze HEER, Jezus Christus,
Het is oorlog. Wij zagen het op tv. Een man werd voor onze ogen doodgeschoten. Gewapende mannen in de straat. U kent de beelden nog wel van vroeger. Dreunende soldatenlaarzen. Mannen die geweld zaaien maar ook anderen die proberen slachtoffers te bevrijden.
Het gaat altijd maar door. Nooit komt er iemand bij ons de straat in rennen met de blijde boodschap: “de oorlog en al het geweld is voorbij, de vijand is overwonnen!”
Nou ja, u hebt dat natuurlijk wel een keer meegemaakt, ooit, op bevrijdingsdag, op 5 mei 1945 of een paar dagen eerder: “De oorlog en al het geweld is voorbij! De vijand is verslagen! Het is vrede!”
Maar elke keer gebeurt het weer opnieuw. Elke keer staan er weer idioten op die met wapens gewelddadig te keer gaan. Wij leven in een wereld waar het telkens weer terugkeert dat mensen met geweld worden afgemaakt.
Maar vanmorgen is er een brief bezorgd. De brief is gedrukt in een boek en de brief is eigenlijk ook een heel boek. En ik heb het begin van die brief voorgelezen. Het is een brief van ene Markus. Hij schrijft aan ons. Hij schrijft het aan ons die zuchten onder het geweld. Of dat nu het geweld is van Romeinse soldaten en Joodse opstanden zoals in zijn tijd, het geweld van Duitse soldaten en landverraders zoals in uw tijd, of het geweld van terroristen zoals in onze tijd. Hij schrijft een brief aan ons. Ik lees de eerste zin:
“Begin van het evangelie van Jezus Christus”
Begin van het evangelie van Jezus Chrìstus? Dat is raar. Je moet er bijna om lachen. Want die woorden “begin van het evangelie” die werden uitgesproken bij de geboorte van een nieuwe Romeinse keizer. Elke keer als er een nieuwe heerser geboren werd, dan werd er een geschrift opgesteld dat begon met de zin: “Begin van het evangelie van keizer Zus of Zo”. En zodra hij groot was en de troon besteeg, werd dat geschrift verspreid en moest iedereen het horen: “Begin van het evangelie van keizer Zus of Zo”. En fijn was dat niet, want een nieuwe keizer betekende een nieuwe dictator die verder zou gaan met het onderwerpen van de volkeren aan zijn gezag. Weer zo eentje die vanuit het verre Rome orde zou houden met harde hand. Weer zo eentje die ervoor zorgde dat mannen werden opgeleid tot moordmachines die als zijn soldaten door onze straten zouden marcheren in volledige wapenuitrusting en die zouden moorden op commando. Of als er iets was wat hen niet zinde.
Hier begint Markus zijn boek met diezelfde woorden: “Begin van het evangelie van Jezus Christus”. Dat is absurd. Dat klinkt als satire, als een cartoon, u weet wel: het klinkt als een spotprent. De Romeinse keizer wordt hier belachelijk gemaakt. “Begin van het evangelie”, nee niet van het optreden van de keizer, maar begin van het evangelie van Jezus Christus. Laat de Romeinen het maar niet horen. Want als ze horen dat de keizer van Rome belachelijk wordt gemaakt, komen ze hier misschien wel binnen rennen of in andere kerken en wordt Markus de schrijver gedood en worden kerken in de fik gestoken. Of nog erger. Zou Markus mogelijk ook zijn opgepakt en in koelen bloede zijn afgemaakt om deze voor de keizer spottende woorden “Begin van het evangelie van Jezus Christus”? Het zou heel goed kunnen. Want zo gaat het er maar al te vaak aan toe.
Alleen……. Klopt het wel? Het zou mooi zijn als Jezus Christus de nieuwe keizer zou zijn. Dan zou er eindelijk iemand aan de macht zijn die werkelijke vrede brengt. Die werkelijk omziet naar mensen die niets en niemand meer hebben. Klopt dat wel? Want die Markus mag dit boek dan wel aan ons geschreven hebben, maar hij is al bijna 2000 jaar dood. En er gaat nog steeds van alles mis. Het lijkt er niet op dat Jezus Christus op de troon zit.
Maar hoor dan toch die spotprent van Markus: “Begin van het evangelie van Jezus Christus”. Begìn staat er. Er komt dus nog meer. Het gaat dus niet altijd door met geweld. De vijanden worden verslagen. Zelfs de dood. \
Ja, je kunt er om lachen, dat het niks uithaalt. Maar je kunt je er ook aan vastgrijpen. Je kunt er ook aan vasthouden dat er met het komen van Jezus iets nieuws is begonnen. Ja: begonnen. Het is nog niet af. Maar er is wel iets nieuws in gang gezet. Kijk maar.
Er komt een man op Johannes af. Johannes staat daar te dopen in de Jordaan. Hij doopt er mensen die opnieuw willen beginnen. Ze spreken uit wat ze verkeerd hebben gedaan en Johannes doopt ze. In de Jordaan. En nu komt Jezus. En Johannes doopt hem. Deed de Romeinse keizer dat maar. En deden mensen die aanslagen pleegden dat maar, dat ze zich lieten dopen, dat ze opnieuw wilden beginnen, anders, overeenkomstig de wil van God, in vrede en gerechtigheid.
Jezus laat zich dopen. Net als al die mensen die iets verkeerds hadden gedaan wil ook Jezus een nieuw begin maken. Zo gaat hij het water in. En Johannes de doper doopt hem, kopje onder. En terwijl Jezus weer uit het water opstijgt, daalt er een duif op hem neer. En tegelijk met die duif, klinkt de stem van God uit de hemel: “Jij bent mijn geliefde zoon, in jou heb ik mijn welbehagen.”
Zoals de mensen die zich lieten dopen, opnieuw beginnen, zo begint ook hier iets nieuws. Jezus begint zijn openbare leven vanuit het teken van de doop. Als Kind van God begint hij zijn leven. Hij gaat rondtrekken en hij gaat het ons vertellen: dat er meer is in het leven dan alleen maar rijkdom en welvaart, dat het gaat om je binnenste, om je intentie, en dat het gaat om het opkomen voor die mensen die het het moeilijkst hebben. Hij roept ons op om op te komen voor de armen aan de kant van de weg, de gegijzelden, de zieken, de hongerigen, de mensen die met de nek worden aangekeken, de herders, de hoeren en de moslims.
Midden in deze wereld waar van alles gebeurt, waar mensen worden doodgeschoten en waar mensen vanwege ouderdom of ziekte in verpleeghuizen belanden, wordt hier bekend gemaakt via die brief, dat boek, van Markus aan ons: “Begin van het evangelie – nee niet van weer een nieuwe dictator op de troon, maar begin van het evangelie van Jezus Christus!” Het begin is er. Het is nog niet klaar en nog niet af, maar er is wat begonnen. Iets werkelijk nieuws. Het komt goed. Jazeker, hoe het ook gaat en hoe je leven ook gaan zal, het komt goed. Daar staat Hij garant voor. Jezus is het begin. En God? God is het einde. Naar hem zijn wij op weg. Hij lokt ons: “Kom, deze kant op! Doe als Jezus, volg hem en help zo om deze wereld te herscheppen tot Koninkrijk van God, telkens weer opnieuw.”
En daarom zijn er niet alleen maar geweldplegers in deze wereld, maar zijn er ook de mensen die gegijzelden bevrijden, die zich inzetten voor vrede. God roept ons op om deze wereld te herscheppen tot Koninkrijk van God. En daarom zijn er mensen die u vanmorgen hielpen met van bed komen, met aankleden, met eten. En daarom zijn er mensen die u naar hier brachten. Tekenen van Gods Koninkrijk zijn dat. Volgelingen van hem die Zoon van God genoemd wordt. Want het begin is er, begin van het evangelie – niet van een nieuwe dictator – maar van Jezus Christus. Het begin is er. En de vijand, de haat en zelfs de dood, wordt verslagen.
Lof zij U Christus in eeuwigheid,
Amen.